Por no izlemek günah mıdır konusunda din adamlarının ortak görüşüne göre günahtır.
Eşlerin Birlikte Film İzlemesi
Eşlerin birlikte film izlemesi ya da bir kişinin tek başına film izlemesi olayında önemli olan filmin niteliğidir. İzlenilen film; dini unsurlara zarar veriyorsa (faiz, içki, çıplaklık gibi), kişiyi ibadetten alıkoyuyorsa (film izlemek için namazı kaçırmak gibi), kişiyi insani görevlerden alıkoyuyorsa (film izlediği için aç kalan) haramdır. Ama bu unsurların hiçbirini taşımayan filmlerin izlenmesinde bir sakınca yoktur.
Ayıp Şeyler İzlemek Günah Mıdır?
Ayıp şeyler izlemek günah mıdır konusu ile ilgili bir hadis şöyledir: “Gözlerin zinası şehvetle bakmaktır.” (Buhari’den rivayettir.) Bu hadisten de anlaşıldığı gibi ayıp şeylere bakmak günahtır. Film, kitap, dergi ya da canlı insan fark etmeksizin gözü her türlü ayıptan korumak gerekir.
Müstehcen Görüntülere Bakmanın Hükmü
Müstehcen görüntülere bakmanın hükmü; kişi derhal tövbe etmeli ve bir daha hatasını tekrarlamamalıdır. Ebu Hureyre’den rivayet edilen bir hadis şöyledir: “Bütün gözler kıyamet günü gözyaşı akıtacaktır. Şu gözler hariç; Allah’ın haram ettiği şeye kapatılmış gözler, Allah yolunda bir görevde uykusuz kalmış gözler, bir sinek kafası kadar da olsa Allah korkusundan dolayı yaş akıtmış gözler.”
Müstehcen Şeyler Hayal Etmek Günah Mı?
Müstehcen şeyler hayal etmek günah mı konusunda hocaların görüşü hayal kendiliğinden zihne gelmişse günah değildir çünkü bu insanın elinde değildir. Ama kişi bilerek ve isteyerek böyle şeyleri hayal ederse günaha hazırlık gibi olacağından günahtır. Tıpkı bakışlar için geçerli hüküm gibidir. Kişinin elinde olmadan baktığında haramı görmesi ve hemen yüzünü diğer tarafa çevirmesinde bir günah yok iken ikinci kez harama bakması günahtır çünkü bu sefer bilinçlidir.
Halide Çelik’in Paris Bibliotheque Nationale’deki Resimli Makâmât Yazıları adlı yüksek lisans tezinden:
“Bu tarz müstehcen sahnelerin bulunduğu tasvirler Emeviler döneminde yapılan Kuseyr Amra ve çöl saraylarında, fresklerde ve stuko heykellerde görülmektedir.”
Yrd. Doç. Dr. Ahmet Dalkıran, “On Yedinci Yüzyıl Osmanlı Minyatürlerinde Sıra Dışı Bir Eğilim: Müstehcenlik” adlı makalesinde şöyle demiş:
“Müslümanların halifeliğini elinde bulunduran Osmanlı imparatorluğunda, XVII. yüzyılda müstehcenliğin görüldüğü sıradan halka ait minyatürlerin yapılması ve bunların Padişahlara ait albümlere kadar girebilmesi dikkat çeken bir husustur.”
Sorularla İslamiyet sitesinde şöyle bir alıntı geçmektedir:
”Resim haline getirilmiş avret yerlere bakmanın mahzuru hususunda bir şey bulamadım; araştırıla…” [Reddü ‘I-Muhtâr, VI, 373]
18. yüzyılda doğmuş Hanefi fakihlerinden İbn Abidin’den yapılan bu alıntıyı İslam İlimleri adlı sitede şu şekilde bulabiliyoruz:
“Dikkat edilsin; acaba şehvetle nakşedilen bir resme, bir surete bakmak harâm mıdır? İşte burada tereddüt yeridir. Yani bu tereddüdler olan bir meseledir. Bunun hükmünü görmedim.Tetkik edilsin.” (İbn Abidin, Reddü ‘l Muhtar, Bakma ve Dokunma Faslı)
Sorularla İslamiyet sitesinde görülmeyen şehvetle ifadesi bu kaynakta geçiyor, ayrıca mahzur yerine haram kelimesi bulunuyor.
Televizyondaki görüntülere bakmanın caiz olup olmadığı sorusuna cevap verenlerden bazılarının aşağıdaki açıklamaya yer verdikleri görülmektedir:
Gazete ve dergilerdeki müstehcen resimler ile televizyondaki açık görüntüler gerçek değil resim ve hayal olduğu için, onlara bakmak hakiki kadının vücuduna bakmak gibi haram sayılmaz. Ancak şehvet ile bakan bir kimse için haram olur. İbn Hacer Heytemî ile Şirvanî şöyle diyorlar: Aynada veya suda görünen kadın görüntüsüne bakmak haram değildir. Ancak fitneye vesile olduğu takdirde haram olur. (Tuhfetü’l-Muhtâç ve Şirvâni, c. 7, s. 192; Halil Gönenç, günümüz meselelerine fetvalar – 2, s: 167)
İbn Hacer el-Heytemî’nin ve Şirvanî’nin görüşü olduğu belirtilen “fitneye vesile olduğu takdirde haram olur” ifadesinden Halil Gönenç tarafından “şehvet ile bakan kimse için haram olur” şeklinde bir yorum çıkarılmış gibi görünmektedir. Ancak:
1) Şirbinî’nin Muğni’l-Muhtac’da “Cinsel ilişkide bulunma veya bunun öncesindeki işlere davetiye çıkaracak şekilde bir fitne korkusu bulunduğunda, kadının yüzüne ve ellerine bakmak da haramdır. (…) Kişi, bir kadının ellerine ve yüzüne şehvetle yani yalnızca lezzet almak amacıyla bakarsa, fitneden emin olsa bile bu bakış haram olur. “ dediği görülmektedir.
2) İbn Abidin’in Reddü’l-Muhtarda “İllet ise Allahu a’lem fitne korkusu olmalıdır. Çünkü şehvetle kadının dış elbisesine veya sırtındaki elbiselere bakıp onun bedeninin uzunluğunu, benzerini düşünmek, kişiyi onunla konuşmaya çeker, o da kişiyi başka bir harekete götürür. Muhtemeldir ki buradaki neden, zaruret olmaksızın helâl olmayan bir şeyden lezzet almak olsun.” dediği görülmektedir.
Bu ifadelerden ise fitnenin şehvetten farklı olduğu ve zinaya yönelik fiziki hareketlere yönelme ile ilgili olduğu neticesi çıkıyor gibi gözükmektedir. Bu hususta Abdullah Kahraman, Klasik Fıkıh Literatüründe Kadının Cemaatle İbadeti Konusundaki Yaklaşımlarda Fitne Söyleminin Rolü -Eleştirel bir Bakış adlı makalesinde şöyle demiş:
“Nitekim yabancı kadına bakma yasağını gerekçelendiren fukahâ şu ifadelere yer vermiştir: Fitne endişesi bulunduğu zaman nikâhı helâl olan kadının yüz ve ayak topuklarına bakmak da haramdır. Zira böyle bir fitne endişesi cinsel ilişki ya da onun ön hazırlığı sayılan birtakım davranışlar için kadın ve erkeğin baş başa kalması gibi bir sonuca götürür.”
Şâfiî fakihlerinden Kalyûbî’nin ve Becirmî’nin sudaki ve aynadaki görüntüye şehvetle bile bakmanın haram olmadığını söyledikleri belirtilir.
Fotoğraflarla ilgili olarak günümüzde yapılan “bakılan kendileri değil, resimleridir” (Dinimiz İslam), “Avret bir organın resmine bakmak, o avret organa bakmak gibi değildir.” (Faruk Başer) vb. açıklamalara bakıldığında günümüzdeki yorumlarda da bu görüntülerin asıllarından farklı olduğu söylenmektedir.
İbn Abidin, acaba şehvetle nakşedilen bir resme, bir surete bakmak harâm mıdır? Bunun hükmünü görmedim. dediğine göre bu konuda kitaptan ve sünnetten bir şey bulamadım demek istemiş olabilir. Hanefi fakihlerinden İbn Abidin ile Şâfiî fakihlerinden Kalyûbî ve Becirmî’nin harama bakmaktan sakınma ve zinaya yaklaşmama konularıyla ilgili ayetleri ve hadisleri bilmedikleri iddia edilemez. Bu ayetleri ve hadisleri bildikleri hâlde resimdeki, suretteki, sudaki ve aynadaki görüntülerle ilgili böyle açıklamalar yapmış olmaları bu görüntülerin aslından yani gerçeğinden farklı olduğu kanaatini taşıdıklarını göstermektedir.